[[Dosya:Seal of the Vatican Secret Archives.svg|küçükresim|upright|
<center>Vatikan Gizli Arşivleri Mührü
</center>]] Vatikan Gizli Arşivleri (), Vatikan'da bulunan Kutsal Makam tarafından ilan edilen ve yayımlanan bütün eylemlerin bulundurulduğu merkezi depodur. İlkesel olarak görevde bulunan Papa'nın yerine gelecek Papa, Papalık kardinaller meclisi tarafından seçilinceye veya görevdeki Papa ölene ya da istifa edene kadar arşivin sahibidir. Vatikan Gizli Arşivlerinde devlet belgeleri, yazışmalar, papalığın ve kilisenin yayımladığı kitaplar 1 ile yüzyıllar boyunca birikmiş pek çok diğer belge bulunur. Gizli Arşiv'e 17'nci yüzyılda Papa Paul V'in talimatları doğrultusunda akademisyenler için çok sınırlı erişim izni bulunuyordu. Yabancılar için erişim izni ise hiç bulunmuyordu. Ancak 1881 yılında Vatikan Kütüphanesi açıldığında XIII. Leo arşivi araştırmacılara açtı. Günümüzde her yıl kimi zaman binden fazla araştırmacı arşivleri incelemektedir.2
Vatikan Gizli Arşivleri, başlığındaki "Gizli" kelimesi günümüzde kullanımı ile gizliliği ifade etmemektedir. Gizli kelimesinin buradaki anlamı, arşivin Kutsal Makam'ın kişisel mülkiyeti olduğu ve ona yardımcı konumda olan Roma Curia'ya ait olan "Özel" anlamına geldiğini ifade eder. Aynı zamanda buradaki gizli kelimesi "gizli görevliler", "gizli taşıyıcı" ve "gizli hakkâk" anlamları taşıyabilecek çok onurlu bir görevin yansıması olarak kullanılmıştır.3
Vatikan Gizli Arşivleri raflarının 52 mil (84 km) belge içerdiği tahmin edilmiştir 4 ve 35.000 seçmeli kataloğa sahiptir. İndeksleri yalnızca bulunduğu odalarda kullanılabilir ve bir bütün halinde veya kısmen yayınlanması yasaktır.5 Arşivlerin korunması amacıyla kendi fotoğraf stüdyosu bulunmaktadır. Kendi internet sitesine göre arşivdeki en eski belgenin tarihi sekizinci yüzyılın sonuna kadar uzanır. Yer değiştirme ve siyasal ayaklanmalar, yaklaşık olarak III. Innocentius'ten önceki 13'ncü yüzyıl arşiv malzemesinin yok olmasına neden olmasına rağmen 6 1198 yılından itibaren bulunabilen, geniş kapsamlı arşivlere sahiptir. O tarihlerdeki arşiv belgeleri arasında İngiltere kralı VIII. Henry'nin evlilik iptal talebi 7 ve Michelangelo'dan gelen mektuplar bulunmaktadır.
Arşiv girişi Vatikan Kütüphanesi bitişiğinde bulunmaktadır. Yeni yeraltı depolama alanı, arşive 1980 yılında eklenmiştir.8 Arşivde, bilimsel araştırmalar peşindeki yüksek öğrenim kurumlarında görevli ve yeterli bilgiye sahip nitelikli akademisyenler, bir giriş kartı alarak araştırma yapabilirler. Akademisyenlerce yapılmak istenen tarihsel araştırmalar için tanınmış bir enstitü ya da uygun nitelikli kişiler tarafından gönderilecek bir tanıtım mektubunun olması gerekmektedir. Başvuru sahiplerinin ayrıca araştırma amacıyla başvurularında kişisel bilgilerini (isim, adres vb.) belirtmesi gereklidir. Lisans öğrencileri ise arşive kabul edilmez. Son Vatikan Gizli Arşiv Kardinalleri arasında; Raffaele Farina, Jorge María Mejía ve Luigi Poggi bulunuyordu.
Gelenek olarak belgeler; ancak 75 yıl sonra erişime açılır.
400 yıllık Vatikan Gizli Arşivlerinden on iki yüzyıllık tarihi kapsayan 100 önemli belge, Roma'daki Capitol Müzesi'nde sergilendi. Belgeler Vatikan dışında ilk defa sergilendi.1213 Belgeler arasında kutsal kitaplardan şüphe duyan ve güneş merkezli evren kuramını benimsediği için Vatikan kilisesi tarafından iki defa yargılanan Galileo Galilei ile ilgili belgeler ve Rus Çarı Mihail Fyodoroviç Romanov'un X. Clemens'a Avrupa Krallıkları ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ittifak istediğini içeren mektubun yanı sıra II. Viyana Kuşatması'nı geri püskürten Leh kralı Sobieski'nin XI. İnnocentius'e müjdeyi verdiği mektup da yer aldı. Ayrıca sergide Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan İnebahtı Deniz Muharebesi ile ilgili detaylı belgeler de bulunuyordu.14
Bu listede Gizli Arşivlere ait web sitesinin Arşivci Kardinaller bölümündeki liste esas alınmıştır.15
Orijinal kaynak: vatikan gizli arşivleri. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
See Pastor, *History of the Popes *, vol. III, 31. ↩
Table of Admittances to the Vatican Secret Archives in the Last Years Vatican ↩
Secret Archives Accessible Online , Zenit News Agency ↩
The Vatican Secret Archives: The Past , Vatican website ↩
Vatican Archivists Rush to Declassify WWII Documents , Catholic World News, February 20, 2002 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page